Dit artikel verscheen eerder via proudies.nl
Elske Doets is niet alleen ondernemer, maar ook schrijver. Dit jaar schreef ze het boek ‘De leeftijdloze samenleving’. Hierin pleit ze voor een samenleving die ouderen serieuzer neemt en hun kwaliteiten beter benut. Ook bepleit ze meer ontmoetingen tussen oud en jong. Daarnaast heeft ze Buddybold opgezet, een non-profitorganisatie die strijdt tegen eenzaamheid. Wij spraken met haar over haar ervaringen met deze thema’s.
Het viel me op dat je social start-up Buddybold en je boek “de leeftijdloze samenleving” beide ingaan op de rol van ouderen in de samenleving, en de verbinding tussen generaties. Hoe ben jij op dit thema gekomen?
Het begon eigenlijk bij mijn andere non-profit initiatief genaamd de “Young Lady Business Academy”. Hier nemen jonge vrouwen (tussen de 15 en 25 jaar) aan deel en werken ze een week lang aan hun professionele ambities. Ik merkte op dat veel van deze vrouwen bezig waren met het vinden van een betekenisvolle rol in de samenleving, in plaats van alleen een plek in de markt. Vaak draaiden hun ambities om kwesties als klimaat, ongelijkheid, eenzaamheid, migratie of zorgproblemen.
Een van de deelnemers had een bijbaan in de ouderenzorg en constateerde dat daar vaak de sociale interactie ontbrak, los van de praktische zorgtaken. Hieruit is uiteindelijk Buddybold ontstaan. De naam “Buddybold” staat voor stoutmoedigheid, omdat het zich richt op het doorbreken van maatschappelijke vooroordelen. Ouderen worden vaak als kwetsbaar en eenzaam gezien, terwijl de jongere generatie dat misschien wel meer is. Het is eigenlijk vreemd dat kwetsbaarheid automatisch wordt geassocieerd met ouder worden.
Deze ideeën stellen we aan de kaak door jongeren te koppelen aan ouderen, zodat ze elkaars buddy’s worden. Ze ontmoeten elkaar minimaal 1 keer per week en afhankelijk van de klik ontstaat er vaak een diepe band. Dit initiatief is niet gericht op zorg, maar juist op sociale connecties.
Is er een leeftijdsgrens voor Buddybold?
Nee, dat maakt niet uit. De wat “jongere” ouderen die meedoen zijn rond de 50, en zijn bijvoorbeeld door een psychische kwetsbaarheid eenzaamheid ervaren, zij worden juist gematched met een volwassen buddy. Er wordt echt op maat gekeken naar een goede match. Een heer van 80 die van filosofie houdt wordt bijvoorbeeld gematched aan een student die meer wil leren over dit thema. En een dame van 90 die graag naar buiten wil, wordt aan een buddy van 16 die ook van wandelen houdt gekoppeld. We zien dat buddy’s bij elkaar echt zichzelf kunnen zijn en over andere onderwerpen kunnen praten dan met hun nabije omgeving. Zo kan een onderwerp als ‘rouw’ best gevoelig in een familie liggen, waardoor het oplucht om daar met een buitenstaander over te praten.
Worden deze buddy’s ook opgeleid?
Nee, omdat het niet gaat om zorg, maar juist om sociale interactie. Er zijn nooit incidenten, ook omdat de jongeren dit vrijwillig doen. Je doet dit uit menslievendheid en ook voor jezelf, omdat je ook veel kan leren van de ander. Wel organiseren we een uitgebreide intake, een v.o.g. waar gewenst en kunnen kinderen/verzorgers de wekelijkse verslagjes inzien of bij de eerste paar afspraken aanwezig zijn. Ook kunnen buddies altijd bij onze matchmakers terecht voor vragen en ontvangen ze een ‘buddy manual‘, met onder andere tips van ervaren buddy’s.
Heb je nog een voorbeeld van een verhaal voortgekomen uit Buddybold?
Ik vind het bijzonder om te zien dat ouderen zichzelf kunnen blijven. Zo was er bijvoorbeeld een vrouw die nogal luidruchtig was en rookte, maar helaas de diagnose Alzheimer had gekregen, waardoor ze niet meer buiten kwam. Dus hebben we een buddy voor haar geregeld die met haar naar buiten ging en ook samen met haar rookte. Hierdoor kon ze weer een beetje van het leven genieten en schreeuwen; je zag echt dat ze daar enorm van opfleurde.
Je gaf eerder aan dat ouders zich soms zorgen kunnen maken over hun kinderen als buddy. Wat denk je dat daarachter zit?
Het lijkt iets betuttelends te hebben, alsof ouders hun kinderen willen beschermen, maar daardoor mogelijk ook belemmeren. Ook bij de “Young Lady Business Academy” hoor ik van ouders dat ze hun dochters adviseren om het rustig aan te doen en niet te overhaasten. Wellicht zijn ze bang dat hun kinderen teleurgesteld zullen worden, maar ik geloof dat jongeren heel goed in staat zijn om zelf te beslissen wat ze willen. Daarnaast, hoe mooi is het dat zij als buddy weer energie in het leven van een senior kunnen brengen én kunnen leren van hun wijsheid en levenservaring.
Er is ook veel meer mogelijk dan mensen soms denken, een voorbeeld is Ben Akkerman ( hoofdstuk 12 in De Leeftijdloze Samenleving / zie ook dit artikel van Proudies over hem), die verplicht met pensioen ging als opticien, maar vervolgens op zijn 75ste een hippe brillenzaak begon in Rotterdam. Nu is hij ook bezig met het ontwikkelen van 3D-geprinte brillen, vaak in samenwerking met jonge medewerkers.
Kwam dit sociale project voort uit je boek?
Nee, het was eigenlijk andersom. Buddybold werd eerst opgericht, en door de ervaringen die ik tijdens dit project hoorde, werd ik me nog meer bewust van het feit dat de oudere generatie vaak in een specifiek hokje wordt geplaatst. Veel ouderen voelen zich bijvoorbeeld door vooroordelen gedwongen om weg te gaan bij hun werk.
Waarom heeft de samenleving zo’n kijk naar ouderen?
Het is eigenlijk een ‘luxeprobleem’, voortkomend uit het feit dat het vroeger mogelijk was om op 65-jarige leeftijd met werken te stoppen. In andere culturen is het gebruikelijker om op latere leeftijd nog actief deel te nemen aan de samenleving, als een soort mentorrol, vanuit hun levenservaring. In Nederland is de invulling hiervan wat afstandelijker, mede door onze individualistische samenleving.
Wat is de belangrijkste boodschap uit jouw boek?
We moeten af van al die hokjes en we mogen meer naar de mens kijken. Het maakt niet uit van wie die mens is of hoe oud die is; elke persoon is boeiend. Iedereen verdient het om volop te leven, zonder beperkingen.
Hoe zit het eigenlijk met de generatie die momenteel rond de 60 jaar oud is?
Hoewel onderwerpen als diversiteit en inclusie momenteel hip zijn, ligt de focus vaak sterk op gender en afkomst, maar niet zozeer op leeftijd. Veel kantoren hebben voornamelijk medewerkers van rond de 30, wat natuurlijk geen weerspiegeling is van de diverse samenleving en evenmin van de doelgroep die ze bedienen. Ouderen hebben ook hun unieke bijdrage aan een organisatie, zoals een lager ziekteverzuim en het bieden van meer rust en wijsheid. De jongere generatie kan veel leren van de oudere generatie, en vice versa.
Even een ander onderwerp, welk boek lees je nu?
Ik ben bezig met “Overgave”, een verhaal over een marinebioloog die op missie gaat naar een Noord-Atlantische trog om micro-organismen te onderzoeken die ook in je buik voorkomen. Ik lees graag fictie, omdat mijn verbeeldingskracht wordt gestimuleerd door een verhaal. Dat is altijd een grote inspiratiebron voor mij.
We zijn bij Proudies altijd op zoek naar bijzondere verhalen, wie is jouw inspiratie?
Ik heb niet veel specifieke voorbeelden, maar onlangs zat ik op een terras in Rome en zag ik twee oudere mannen die op straat aan het dansen waren. Ze waren opmerkelijk fit en bleven maar doorgaan, een van hen begon zelfs het Zwanenmeer te dansen! Sommige mensen op het terras waren hen een beetje aan het uitlachen, maar ik vond het juist prachtig om te zien hoeveel plezier ze hadden met zo weinig. Dat raakte me diep en is voor mij heel inspirerend. Ik gun het ieder mens om met zoveel passie en plezier in het leven te blijven staan.