Ondernemer Elske Doets gelooft het echt: leeftijd is maar een nummer. In haar nieuwe boek laat ze lezers kennismaken met het levende bewijs: de 94-jarige balletjuf Tiny.
Dit artikel verscheen eerder in het Algemeen Dagblad en via Libelle.nl
Tekst: Carla van der Wal | Fotografie Marco Okhuizen
Ja, het been van Tiny Derksen ging tot voor kort nog gewoon de lucht in, als ze haar leerlingen les gaf. Goed, haar gebroken heup zit de balletjuf op het moment in de weg. De 94-jarige is aan een snelle revalidatie bezig, met als doel straks gewoon weer te laten zien hoe het moet.
Dat is precies hoe ondernemer Elske Doets het graag ziet. De eigenaar van Doets Reizen werd in 2017 Zakenvrouw van het Jaar. Nu helpt ze met haar Young Lady Business Academy tientallen jonge vrouwen op te klimmen op de arbeidsmarkt en wil ze met haar derde boek De leeftijdloze samenleving, waarin ook Tiny figureert, ouderen helpen een plek in de samenleving te veroveren.
Is dat nodig?
“We hebben het veel over inclusie, als het gaat om gender”, vertelt Elske Doets. “Als het om leeftijd gaat, worden nog altijd geen stappen gezet. Halverwege de veertig zijn mensen al in het nadeel als ze willen solliciteren. Ouderen kunnen niet altijd doorwerken na hun pensioen. En op een zeker moment ziet de overheid ze als kwetsbaar, als een kostenpost, die met robots begeleid moeten worden omdat er geen mensen zijn om voor ze te zorgen.”
Terwijl ze door hun levenservaring nog zo veel bij kunnen dragen, zegt Doets. “Zij hebben kennis en ervaring waarvan anderen profijt kunnen hebben. Daar gebruik van maken levert economische voordelen op: het personeelstekort vraagt erom dat we ouderen meer blijven betrekken bij de werkvloer. Ook sociale interactie wordt op gang gebracht. Het is een manier om mensen samen te brengen.”
Geld dat ook voor de stratenmaker met een versleten rug, die snakt naar zijn pensioen?
“Ja, want die heeft een vakmanschap dat hij nog altijd kan doorgeven zonder zelf een straatje te leggen. Dan moeten we niet denken in hokjes, in millennials en boomers.”
Toch stellen die boomers zich ook niet altijd inclusief op – neem de manier waarop ze een jongere die het klimaat wilde bespreken uit het concertgebouw verwijderen.
“Tegen diegenen die boos werden omdat hun concert werd verstoord, zou ik ook willen zeggen: word wakker, wees blij dat je uit de verdoving wordt gehaald, waarin je blijkbaar bent terechtgekomen.”
Volgens Doets is het duidelijk dat ouderen vitaler zijn. “Wat ze doen met alle mogelijkheden die ze nu hebben? Ze fietsen, reizen, willen genieten. Terwijl ze ook van toegevoegde waarde zouden kunnen blijven, door één of twee dagen op een andere manier actief te zijn. Ouderen moeten ook een stap zetten.”
Het motto van Derksen is: als je oud bent moet je alleen terugdenken aan de leuke dingen.
Zelf heeft Doets soms ook confronterende gesprekken, met ‘haar’ young ladies, die ze helpt om verder te komen in hun werkende leven. “Als eigenaar van een reisorganisatie leggen ze mij het vuur na aan de schenen als het om klimaat gaat en halen ze mij ook uit mijn comfortzone. Dat geeft stof tot nadenken.”
En houdt de geest vitaal. Dat is ook het geheim van de inspirerende ouderen die Doets voor haar boek heeft geïnterviewd, zoals de 94-jarige balletjuf. “Ze is absoluut een voorbeeld voor mij. Als je met spraakwaterval Tiny praat, vliegen de verhalen over orgasmes je om de oren. Ze laat zien wat veerkracht is. Want natuurlijk heeft ook zij tegenslag gekend.” Het motto van Derksen is: als je oud bent, moet je alleen terugdenken aan de leuke dingen. En dat lichaam, dat verandert? Daarnaar kijk je met ogen die er zin in hebben. Niet met ogen die denken dat botox nodig is.
Tiny instrueert op haar 94e nog steeds Ballet, met evenveel passie als in haar jongere jaren.
Fotografie: © Marco Okhuizen
Allemaal gemakkelijk voor ouderen met een goede gezondheid, maar wat als je ziek wordt?
“Ook nu Tiny haar heup heeft gebroken, is ze bezig aan een onvoorstelbaar snelle revalidatie. En uiteindelijk gaat het erom hoe je met tegenslag omgaat. Dat geldt op alle leeftijden. Een vriend van mij was butler, op het hoogste niveau, in een Michelin-restaurant. Op zijn 29ste mountainbikete hij tegen een boom. Hij kreeg een dwarslaesie, maar weigerde zich te laten afkeuren. Nee, hij kan geen butler meer zijn in Parijs. Hij werkt wel in cybersecurity en maakt de lekkerste pizzabodems voor restaurants in zijn omgeving. Hij kiest onvoorwaardelijk voor het leven.”
Doets zag ook hoe die keuze voor sommigen moeilijker wordt, met het verstrijken der jaren. Als buddy van een 100-jarige zag ze hoe de man wachtte op de dood. “Tussendoor kleedde hij zich wel mooi aan, als hij wist dat ik kwam. Ook een keuze voor het leven, en tegelijkertijd een acceptatie van het einde ervan. Dat is ook iets waarvan jongeren kunnen leren, als ze door het leven springen. Weten dat er een eindigheid is, dat niet alles mogelijk en makkelijk is.”
Levenslessen voor jongeren volgens Elske Doets
Van zulke lessen blijven jongeren op hun beurt verstoken, vindt Doets, omdat ouderen – zeker als ze gebrekkig zijn – worden geïsoleerd van de samenleving. “Als buddy kwam ik ook in een verpleeghuis en zorgden we dat daar werd gelachen. De verpleging schrok ervan, dat dat op zo’n plek óók kon, en gebeurde. Natuurlijk gaan ouderen ook om met jongeren in hun familie, maar je ziet daar dat de omgang ceremoniëler is. Ik zag dat aan een weduwe, die rouwde om haar overleden man, maar haar kinderen dat verdriet wilde besparen. Buiten haar familie kon ze zich op een andere manier uiten.”
Binnenkort zit Doets bij minister voor Langdurige Zorg en Sport, Conny Helder, om dat allemaal te bespreken en haar boek aan te bieden. “Ik wil haar vooral zeggen dat technologie niet de oplossing is om te zorgen voor onze ouderen. Ik denk dat ze meer zijn dan kwetsbaar, dan een kostenpost. En invoering van een maatschappelijke dienstplicht kan een nuttige manier zijn om dat ook jongeren te laten zien.”
Carin Gaemers en Hugo Borst hebben dat eerste ook geprobeerd, met een manifest voor fatsoenlijke ouderenzorg, maar constateerden onlangs dat hun missie is mislukt.
“Ik zeg niet dat ik de heilige graal heb. Ik zie dat de uitdaging ongelofelijk groot is. Als we elkaar als mens gaan zien in Nederland, niet als mens met een leeftijd, hebben we al een enorme stap gemaakt. Met dit boek wil ik iets in beweging zetten, zoals ik vaker doe. En ik wil daarmee nooit meer stoppen, ook niet als ik ouder word.”
