dit artikel verscheen eerder via intermediair.nl
Je ambities uitspreken: een goed idee of kun je ze beter voor je houden? Altijd doen, zeggen de kenners. Maar houd wel rekening met de timing en de manier waarop je vertelt dat je je zinnen hebt gezet op een andere functie. ‘Je wilt niet dat je als een bedreiging wordt gezien.’
Nederlanders zijn onterecht bescheiden en voorzichtig met het uitspreken van hun ambities, vindt Elske Doets, zakenvrouw van het jaar 2017, dit seizoen Dragon in Dragon’s Den en oprichtster van de Young Lady Business Academy. ‘Vooral vrouwen hebben er moeite mee, even generaliserend. Ze zijn bang om tegen schenen te schoppen of niet te voldoen. Ik vind dat zonde.’
Doets is een groot voorstander van het uitspreken van je ambities. Bij haar Young Lady Business Academy stimuleert ze jonge vrouwen dan ook hardop te zeggen waar ze heen willen in hun carrière. ‘Als je het niet uitspreekt, ga je het nooit vervullen.’ Ook in haar eigen bedrijf Doets Reizen is ze blij als werknemers zich uitspreken over hun ambities, zegt ze. ‘Ik weet dat het in corporate organisaties een stuk gevoeliger kan liggen, maar ik vier het altijd als mensen zeggen dat ze zich willen ontwikkelen.’
Ook Ruerdje van Mierlo, eigenaar van het Talenthuis en expert op het gebied van persoonlijke en professionele ontwikkeling, denkt dat je ambities uitspreken in je voordeel kan werken. ‘Verschuivingen binnen bedrijven kunnen heel snel gaan. In zo’n geval is het goed als je ambities bekend zijn, want dan sta je als eerste op het netvlies als er plots iemand vervangen moet worden.’
Je kunt grofweg twee dingen doen, zegt Van Mierlo: ofwel duidelijk maken dat je een specifieke functie ambieert binnen het bedrijf waar je werkt, of aangeven dat je een loopbaan- of ontwikkeltraject wil gaan doen. ‘Met dat laatste zeg je: ik wil me ontwikkelen maar weet nog niet wat ik wil, ik ga er in ieder geval mee aan de slag.’ Van Mierlo heeft al vaker meegemaakt dat mensen alleen al door een loopbaantraject bij haar aan te vragen een nieuwe baan kregen aangeboden door hun werkgever. ‘Alleen al kenbaar maken dat je iets anders wil, kan het verschil maken. Zeker als je leidinggevende je niet kwijt wil.’
Zo pak je het aan
Het is wel belangrijk dat je het op de juiste manier aanpakt, zeggen beide experts. Van Mierlo denkt ten eerste dat de timing belangrijk is. ‘Het beste is om het te doen tijdens een formeel functioneringsgesprek.’ En bazuin je ambities niet rond aan al je collega’s, maar bespreek ze met je direct leidinggevende. ‘Anders voelt die zich misschien gepasseerd.’
Om in aanmerking te komen voor de door jou geambieerde positie, is het natuurlijk ook belangrijk dat je werkgever op je kan bouwen. ‘Dat spreekt misschien voor zich, maar je moet niet alleen uitspreken dat je gemotiveerd bent, maar het ook laten zien. Kom op tijd, doe je werk goed, bouw goede relaties op met collega’s en je leidinggevende – en dan zonder te slijmen. Je moet laten zien dat je een teamspeler bent. Maak je successen kenbaar, maar benoem het ook als anderen eraan hebben bijgedragen. Zo ervaren mensen je niet als bedreigend en gunnen ze het je als je een stap gaat maken.’
Ten slotte moet je zelfkennis hebben, zegt Van Mierlo. ‘Je moet jezelf kunnen spiegelen en in staat zijn je doelen te koppelen aan je competenties. Waarom is waar jij goed in bent juist zo ideaal voor de stap die je wil maken? Dat moet je goed kunnen uitleggen. Een loopbaancoach kan eventueel objectief met je meedenken.’
Doets denkt dat het slim is om niet expliciet een functietitel te noemen waarop jij je zinnen hebt gezet. ‘Focus liever op wat je wil veranderen of verbeteren in het bedrijf. Het kan zijn dat je om dat te bereiken een andere positie nodig hebt, dat is dan stap 2 in je communicatie. Dus benoem eerst het onderwerp en dan pas het mandaat dat je daarvoor nodig hebt, dan denk ik dat je ambitie veel meer wordt omarmd. Veel leiders snakken naar oprechte feedback over wat er beter kan in het bedrijf, in plaats van al die politiek correcte hielenlikkerij. En als jij je er dan ook nog sterk voor wil maken, dan denk ik dat de rode loper voor je uit gaat.’
De baan van je baas
Maar wat nu als je juist je zinnen hebt gezet op de baan van je baas? ‘Die kan dat natuurlijk als heel bedreigend ervaren’, zegt Van Mierlo. ‘Ik zou er dan misschien een keer een grapje over maken: “Zeg, hoelang ga jij dit werk nog doen?” Of vraag advies: “Ik weet dat jij nooit weggaat, maar hoe zou ik ook zoiets kunnen doen?” Je baas weet dan in ieder geval dat je meer verantwoordelijkheid wil. En vergis je niet: de meeste mensen hebben eigenlijk te veel te doen, dus wie weet kun je wel een of ander project overnemen en op die manier langzaam stapjes maken om je uiteindelijke doel te bereiken.’
Hoe je het ook doet, dóé het vooral. Mensen die uitkomen voor hun ambities komen volgens Doets vaak eerder terecht op de gewilde posities dan mensen die zich niet durven uit te spreken. ‘Het zijn vaak de schreeuwers die aan het roer komen te staan en dat is niet altijd terecht. Langs de zijlijn staan vaak hele goede, misschien wel betere mensen, die te bescheiden zijn om zich zichtbaar te maken.’ Pak daarom zelf de regie, zegt ook loopbaancoach Van Mierlo. ‘Als je niet durft, bereid je dan goed voor, bijvoorbeeld met een mentor of externe loopbaanbegeleider, en doe het dan alsnog.Het gaat je veel brengen.’