Reisondernemer, mentor voor vrouwelijk talent en Zakenvrouw van het jaar Elske Doets breekt een lans voor senioren. Investeer in die grijze golf en de samenleving en werkvloer zullen een stuk prettiger worden, is haar boodschap ‘Nu staan jong en senioren nog te veel tegen over elkaar.’ Ze komt met een ervaringsboek over dit onderwerp en startte een sociale zorgonderneming.
Tekst EDUARD VOORN – Dit interview verscheen eerder in De ondernemer
Elske Doets is net vijftig geworden. Ze komt in de ‘gevaarlijke’ leeftijd als het gaat om werk. Ondanks de enorme krapte op de Nederlandse arbeidsmarkt staat namelijk een grote groep 50- en 60-plussers langs de zijlijn. Werkgevers moeten ze niet meer, of durven ze domweg niet aan te nemen. Leeftijdsdiscriminatie is bij wet verboden, maar de vooroordelen uitbannen over senioren lukt maar moeilijk.
Niet bij Doets. Vanuit de trein in België licht ze haar nieuwste boek De Leeftijdloze Samenleving toe, en vertelt zij dat ze bewust in haar bedrijf Doets Reizen 60-plussers heeft aangenomen. ,,Die 60-plussers zijn stabieler, brengen wijsheid in en creëren rust op de werkvloer. Goed voor die tere zieltjes, de sneeuwvlokjes die bij het minst geringste in de stress raken. De kunst en uitdaging is wel deze senioren goed te laten samenwerken met de jongere werknemers en andersom. Ik pleit dan ook voor een radicale integratie.”
Startup BuddyBold verbindt jong en oud
De aanleiding om de schijnwerpers te zetten op de aanzwellende grijze golf is haar buddy-project, BuddyBold. Het is inmiddels een sociale startup geworden die door heel Nederland jongeren aan senioren verbindt en zorgt voor het echte contact –‘Echt contact is zuurstof’. Doets begon in coronatijd ermee, omdat haar reiswereld tot stilstand was gekomen. Met passie vertelt zij – met passagiersgeluiden op de achtergrond – dat ze was gekoppeld aan een honderdjarige bijna blinde tuinman. ,,Als ik met hem was, werd ik stilgezet. Bij het plukken van bloemen ging hij voelen aan de bloemen welke het waren. Door zo te werken stapte ik als het ware uit mijn eigen ratrace. Ik vond het heel louterend werken.”
Tijdens het gesprek valt het woord neoliberalisme als de vraag wordt gesteld, hoe het zo ver heeft kunnen komen dat een grote groep Nederlanders buiten het (werkzame) leven is geplaatst. ,,Door welvaart konden we dat vanaf de zeventiger en tachtiger jaren veroorloven. Je ging het bejaardenhuis in om op je lauweren te rusten. In de huidige wereld is het anders en dat vraagt om een andere aanpak. Als je 65 bent, ben je nog steeds niet afgeschreven, maar zo kijken veel bedrijven er niet naar en dat is zonde. In de gesprekken over diversiteit en inclusiviteit wordt leeftijd niet meegenomen.”
‘Als je 65 bent, ben je nog steeds niet afgeschreven, maar zo kijken veel bedrijven er niet naar en dat is zonde’
Ondank het treinrumoer op de achtergrond is de felheid van Doets te horen als het gaat om bijvoorbeeld het komende vertrek van hoogleraar Egbert Dommerholt. In haar optiek had hij, een man met een enorm netwerk en ervaring, nog veel langer meegekund. In het boek komt Dommerholt voor, maar ook de 90-jarige balletlerares Tiny Derksen en de tien jaar jongere opticien Ben Akkerman.
Ben Akkerman
Voor het boek sprak zij deze charismatische Rotterdamse ondernemer die aan de Binnenweg zijn opvallende brillenwinkel heeft. ,,Bij zijn vorige bedrijf werd hij mede vanwege zijn leeftijd eruit gebonjourd. Hij verkocht zijn Porsche om weer te kunnen beginnen als opticien. Hij deed het wel op zijn manier door superhip te zijn.”
Doets bekleedt haar konterfeitsel met bril-met-statement, maar vond die van Akkerman toch ‘iets te Rotterdams’: ,,Akkerman toont deze samenleving, dus ook werkgevers, dat je op leeftijd ook in het leven kan blijven staan en superhip kan zijn. Wat kunnen de sneeuwvlokjes, de jongeren van hem leren? Als je iets doet in je leven, doe het uit liefde. Akkerman, wars van gebaande wegen, doet het geheel uit liefde voor het brillenvak. Ben staat symbool voor de verwarring tussen jong en oud die ik zo graag wil veroorzaken.”
Door demografische ontwikkelingen vergrijst Nederland
In het interview komt ze met regelmaat terug over de rol van werkgevers als het gaat om de aanzwellende grijze golf die langs de kant komt te staan. Door demografische ontwikkelingen zal de BV Nederland wel moeten omkijken naar die senioren.
‘Diversiteit en inclusiviteit blijven hangen in de sfeer van man/vrouw-verhouding en etnische achtergrond’
Doets is een vrouw met een missie geworden om dit te agenderen, en met het ongeduld van een ondernemer om dit gelijk aan te pakken. Ze richt de pijlen op de politiek – ‘Ik ga binnenkort langs Conny Helder (VVD-minister voor Langdurige Zorg en Sport).’ – en bazen HR (m/v) die hun mond vol hebben over diversiteit en inclusiviteit, ‘maar als we het hebben over senioren bestaan die twee woorden niet’. ,,Diversiteit en inclusiviteit blijven hangen in de sfeer van man/vrouw-verhouding en etnische achtergrond. Hoe vaak krijgt een bedrijf te horen dat er te weinig 50- en 60-plussers zijn? Het komt zelden voor.”
“Mijn missie is van verplicht waardeloos naar verplicht waardevol en dat voor iedereen. Weg met HR-types met marketingachtige jeans en dezelfde sneakers die bepalen wat er komt werken. Zo wordt een werkvloer qua leeftijdsopbouw echt niet anders. Je moet juist in grijs investeren en het een cruciaal onderdeel laten zijn van de bedrijfsvoering. Zorg dat ze in je HR-team zitten. De ‘winst’ is een evenwichtigere en harmonieuze werkomgeving”.
Een leeftijdsquotum net als een vrouwenquotum invoeren, de woorden grijze golf verbieden en geen 1972 meer tussen haakjes achter je naam?
Haar lach gaat door de treincoupe, maar daarna is ze bloedserieus. ,,Grijs prikkelt juist en dat is toch belangrijk! Iedereen weet dat ik tegen het vrouwenquotum ben, dus laten we dat voor leeftijd niet doen. Het is symboolpolitiek. Gezien de cijfers zou dan overigens meer dan de helft op de werkvloer moeten bestaan uit senioren. De crux in mijn ideale leeftijdsloze wereld is dat jong, midden of oud allen gezien worden. We moeten niet gaan labelen op leeftijd.”
Maar hoe wil je dat bereiken?
,,Ik ben voor een radicale integratie en niet groepen tegenover elkaar zetten. We kampen nu met een aantal patstellingen op bijvoorbeeld vlak van klimaat en wonen. De jeugd heeft woonstress, terwijl senioren over het algemeen comfortabel wonen. Heleboel ouderen vinden dat jongeren psychisch zwak zijn, sneeuwvlokje zijn, afgeserveerd zijn. Deze patstelling brengt zaken niet in een stroomversnelling. Beide groepen – de jonge generatie versus de onverwoestbare, karaktervolle senioren – moeten op een zachte manier uit hun comfortzone komen. Als ze dan contact hebben, kan je werken aan begrip voor elkaar krijgen. Je creëert samenwerken in plaats van tegenwerken zoals het nu gebeurt. Organiseer workshops tussen sneeuwvlokjes en karaktervolle senioren. Het gaat plotwendingen opleveren.”
Dit interview verscheen eerder in De ondernemer