Toerisme in de coronazomer
Elske Doets krijgt energie van de coronacrisis: ze verlegt de koers van haar reisbedrijf Doets Reizen naar ‘diepe’ vakanties en Europese bestemmingen.
Het klinkt vreemd voor iemand wiens bedrijf dit voorjaar tot stilstand kwam, maar Elske Doets noemt de coronacrisis een „zegen”. „Ik vind dit een heel boeiende periode. Ik tennis graag, maar alleen met regen en wind. Als de zon schijnt, vind ik het niet interessant.”
De directeur van Doets Reizen, gespecialiseerd in reizen naar de Verenigde Staten en Canada, beschouwt de crisis als aanjager van een noodzakelijke omwenteling in het toerisme. „Massatoerisme is dood. Dat passieve reizen – strandvakanties in Spanje en Turkije, cruises – komt niet meer terug in de oude vorm. We gaan naar reizen met een doel, om iets te doen. Naar Barcelona om de Sagrada Família te bezoeken.”
Doets laat geregeld van zich horen; in talkshows over het vrouwenquotum, in interviews over haar Young Lady Business Academy en in haar net verschenen boek Bloei, over de onterechte nadruk op groei in het bedrijfsleven. Over het reisbedrijf dat ze al bijna twintig jaar leidt gaat het zelden. Over toerisme is ze echter minstens zo uitgesproken. In een leeg kantoor in Heerhugowaard licht de Zakenvrouw van het Jaar 2017 toe hoe corona haar aanspoort om een nieuwe weg in te slaan.
Omdat Doets Reizen sinds vorig najaar ook reizen naar China en Japan aanbiedt, was corona in januari al een punt van zorg. Toen Donald Trump op 12 maart de Amerikaanse grenzen sloot voor reizigers uit Europa, sloeg Doets meteen aan het rekenen. „Ik heb zes scenario’s met verschillende looptijden in Excel uitgewerkt. Hoe lang houden we het vol zonder inkomsten?”
Van een acuut tekort was geen sprake. „Als seizoensbedrijf hadden we eind februari al 70 procent van onze jaaromzet van 30 miljoen euro in huis. Dat geeft een bepaalde rust, maar de vraag was wat ik kon uitvoeren met al dat geld op mijn rekening dat niet van mij is. Klanten willen geen bank voor ons spelen, en ik wil dat ook niet.” Voor Doets is 2020 een vreemd tussenjaar: „Ik voel me dit jaar een kind dat winkeltje speelt.”
Van 35 naar 16 werknemers
Ondanks vijf ton loonsubsidie van de overheid ziet Doets zich genoodzaakt om personeel weg te sturen. Begin dit jaar werkten er 35 mensen bij Doets Reizen, nu zijn het er 24 en dat worden er 16. „Dit wordt mijn eerste jaar dat ik verlies draai. Normaal hebben we rond de 2 miljoen euro winst voor belasting, wat heel goed is in deze branche.”
Net als andere reisorganisaties en luchtvaartmaatschappijen compenseert Doets geannuleerde reizen met vouchers, tegoedbonnen voor later gebruik. „Maar ik vind die vouchers helemaal niks, het is een soort uitstel van executie. We hebben 70 procent van onze klanten kunnen omboeken naar een reis volgend jaar. Met omboeken geef je de klant meer vertrouwen dan met een voucher. Wij hebben ons al snel volledig gericht op de zomer van 2021.”
Het aanbod voor volgend jaar ziet er anders uit. Nieuw zijn reizen naar Scandinavië en Frankrijk, waar bij voorkeur met de trein wordt gereisd. Ook voor de VS en Canada richt Doets zich voortaan op „diep reizen”: langere tijd doorbrengen in minder natuurparken, om „weer in contact te komen met jezelf, je naasten en de natuur”.
„Als ik zie wat we gaan doen in Scandinavië, met een verblijf in ecolodges, denk ik: wat zonde dat we dit niet eerder hebben gedaan. We hadden corona nodig om onszelf opnieuw uit te vinden. Ik verwacht ook dat reizen veel gereguleerder gaat worden, met vergunningen die je vooraf moet regelen om ergens te kunnen verblijven. Dan kun je beter drie of vier dagen in Yosemite Park zijn dan één dag. En je hebt experts zoals wij nodig.”
Reizen wordt duurder en elitairder, verwacht Doets, en dat vindt ze een goede ontwikkeling. En hoe moet het dan met de ‘welverdiende vakantie van de hardwerkende Nederlander’, waar bijvoorbeeld de VVD het graag over heeft? „Dat wordt langer sparen. De VVD heeft ervoor gezorgd dat de verschillen in Nederland heel groot zijn geworden. Die zijn door deze crisis nog groter geworden. Laat ze eerst iets aan hun gedachtengoed veranderen voordat ze zoiets roepen.”
Waanzinnige opmerking
Vakantieluchthaven Lelystad Airport is niet nodig, meent Doets. „Dat besluit uit 2008 is door de tijd ingehaald. Doorgaan is fout. Stop ermee en schuif de beslissing niet door naar een volgend kabinet. Uitbreiding van Schiphol is ook niet nodig, want de komende vijf jaar zitten we in een dip.” Dat KLM-topman Pieter Elbers zegt dat KLM alleen kan verduurzamen door te groeien, vindt Doets „de meest waanzinnige opmerking die je kan maken”.
Een groene reisondernemer, hoe geloofwaardig is dat? „Ik wil mensen op reis sturen, maar wel op een goede manier. Een verschuiving van Amerikaanse naar Europese bestemmingen helpt daarbij. We hebben deze zomer overal gelezen dat het zo leuk is in Nederland, maar op een gegeven moment heb je het wel gehad met die fietstochtjes. Dan wil je weer iets wilds doen.”
De reisbranche wordt hard geraakt door de coronacrisis. Bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, zullen omvallen, verwacht Doets. Vooral de grote ondernemingen voor massatoerisme die het moeten hebben van schaalvergroting, zoals TUI en Corendon, krijgen het moeilijk. Doets mist aandacht voor de sector in media en politiek. „We lijden in stilte. De politiek beseft niet dat de branche op zijn gat ligt.”
Brancheorganisatie ANVR en diens voorman Frank Oostdam moeten meer lawaai maken, vindt Doets. „Oostdam zit te veel in een beleefdheidskramp. Je moet nu een straatvechter zijn om te laten zien dat we ertoe doen. Kijk naar de horecasector. Die maakt lawaai en is daardoor top of mind in Den Haag. Zo moet het.”
„De reisbranche zit vol ‘happy campers’: als het maar gezellig is. Ik verhuur wel veel campers, maar zo ben ik niet. Toerisme zorgt voor grote problemen, dat moeten we onder ogen zien. Waar gaan we naar toe? Dat moeten we in de branche met elkaar durven te bespreken. We zijn gewoontedieren, we schieten snel terug in oude reflexen. Maar het wordt niet meer zoals het was.”
Elske Doets (Alkmaar, 1972) studeerde rechten in Amsterdam. In 2001 nam ze het in 1981 door haar vader opgerichte bedrijf Jan Doets America Tours over, sinds 2019 Doets Reizen. Doets richtte in 2017 de Young Lady Business Academy op, een non profit-initiatief dat jonge vrouwen (15-24 jaar) helpt om hun ambities na te jagen.
Bron: NRC.nl
